Literacka Nagroda Nobla 2023. Otrzymał ją Jon Fosse

Ostatnia aktualizacja: 05.10.2023 15:30
Jon Fosse otrzymał literacką Nagrodę Nobla 2023. Norweski pisarz i dramaturg jest uznawany za jednego z najwybitniejszych współczesnych dramatopisarzy skandynawskich.
Laureat literackiej Nagrody Nobla 2023 Jon Fosse odwiedził Warszawę w 2008 roku. Światowej sławy dramaturg norweski spotkał się \z publicznością w Instytucie Teatralnym.
Laureat literackiej Nagrody Nobla 2023 Jon Fosse odwiedził Warszawę w 2008 roku. Światowej sławy dramaturg norweski spotkał się \z publicznością w Instytucie Teatralnym.Foto: PAP/Andrzej Rybczyński
  • Jon Fosse został tegorocznym laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.
  • Pisarz i dramaturg pochodzi z Norwegii i pisze w języku nynorsk.
  • W tym roku w Polsce ukazały się dwie części "Septologii" Jona Fossego - prozatorskiego opus magnum jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy.
  • W ramach Tygodnia Noblowskiego, do 6 października 2023 r., w audycji "Czwórka do piątej" łączymy się z Centrum Prasowym Tygodnia Noblowskiego 2023.

Literacki Nobel za "prozę, która daje wyraz niewysłowionemu"

Trwa Tydzień Noblowski, podczas którego komitety w Sztokholmie i Oslo ogłaszają laureatów Nagród Nobla w sześciu dziedzinach, w tym z literatury. Królewska Szwedzka Akademia Nauk zdecydowała, że w tym roku literacka Nagroda Nobla trafi w ręce Norwega Jona Fossego. Pisarz otrzymał ją za "nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu".

Kim jest Jon Fosse?

- Jon Fosse jest obecny na scenie literackiej od 1983 roku i święci triumfy zarówno jako dramaturg, jak i prozaik - mówi dr hab. Karol Samsel z Uniwersytetu Warszawskiego. - Jego twórczość to teksty w dużym stopniu nawiązujące do wielkich europejskich tradycji literatury modernistycznej spod znaku Henryka Ibsena, którego Fosse zna i lubi, ale do którego porównania już go irytują - tłumaczy ekspert. 

Nazwisko laureata ogłosił sekretarz Akademii Szwedzkiej Mats Malm. Laudację na cześć tegorocznego noblisty wygłosił pisarz Anders Olsson. "W jego twórczości pojawia się wielkie ciepło, a humor oraz naiwna wrażliwość są obecne w jego świetnych obrazach opowiadających o ludzkich doświadczeniach" – argumentowali przedstawiciele Akademii.

Książki Jona Fossego w polskim przekładzie

- To, co wyróżnia Fossego na tle innych norweskich twórców, to język, w którym pisze. Czyli nynorsk: język nowonorweski i mniejszościowy - podkreśla gość Czwórki. - W tym roku na polskim rynku ukazała się jego "Septologia" - składająca się z siedmiu części, specyficzna, strumieniowa proza, uznana za opus magnum pisarza.

Nynorsk - język mniejszościowy i elitarny

- To zupełnie inny wybór niż zeszłoroczny, kiedy to Noblem została nagrodzona Annie Ernaux – zauważa rozmówca Marty Hoppe – Decyzja akademii noblowskiej daje nam wiele do myślenia, bo pokazuje, że Komitet Literackiej Nagrody Nobla zwraca się w stronę tradycji pisarskich kontynentu. Honorując Fossego, odwołuje się do języków mniejszościowych, elitarnych i wysoko artystycznych. To bardzo ciekawy Nobel literacki.

Posłuchaj
04:39 CZWÓRKA Czwórka do piątej - Jon Fosse 05.10.2023.mp3 Jon Fosse - kim jest zdobywca literackiej Nagrody Nobla w 2023 roku? (Czwórka do piątej/Czwórka)

Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest od 122 lat. Cztery razy wyróżniono nią dwie osoby jednocześnie, a siedem razy w ogóle nie wyłoniono laureata. Najczęściej Nobla dostawali pisarze i poeci z obszaru języka angielskiego - aż 31 razy. Jon Fosse jest czwartym laureatem literackiego Nobla z Norwegii. Wcześniej nagrodę tę otrzymali: Bjørnstjerne Bjørnson, Knut Hamsun oraz Sigrid Undset - autorka nadal poczytnej trylogii Krystyna, córka Lavransa.  

Nagroda Nobla - co dostają laureaci?

Nagroda Nobla to oczywiście prestiż, sława i uznanie, ale zwycięzcy też otrzymują medale z wizerunkiem Alfreda Nobla, kaligrafowane dyplomy oraz 11 milionów koron, czyli prawie 4 i pół miliona złotych, do podziału.

Czytaj także:

Tydzień Noblowski 2023 - kiedy się odbywa? 

Nagrody Nobla z medycyny i fizjologii rozpoczęły Tydzień Noblowski (02.10.2023), we wtorek (03.10.2023) poznaliśmy laureatów Nagrody w dziedzinie fizyki, w środę (04.10.2023) z chemii. W dniach 2-6 października 2023 r. w audycji "Czwórka do piątej" łączymy się z Centrum Prasowym Tygodnia Noblowskiego 2023 i wspólnie z ekspertami Uniwersytetu Warszawskiego oraz Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego śledzimy transmisje ze Sztokholmu i Oslo, podczas których poznajemy laureatów tegorocznych Nagród Nobla.

***

Tytuł audycji: Czwórka do piątej

Prowadzi: Marta Hoppe

Gość: dr hab. Karol Samsel (Instytut Literatury Polskiej, Wydział Polonistyki UW)

Data emisji: 05.10.2023

Godzina emisji: 14.11

kul

Czytaj także

Sigrid Undset. "Była wielką przeciwniczką nowoczesnego życia"

Ostatnia aktualizacja: 20.05.2024 05:35
142 lata temu, 20 maja 1882 roku, urodziła się Sigrid Undset, norweska pisarka, laureatka Nagrody Nobla. Jej powieści osadzone najczęściej w średniowieczu naznaczone są głęboką katolicką wiarą autorki, która przeżyła nawrócenie w dorosłym wieku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Annie Ernaux laureatką literackiej Nagrody Nobla

Ostatnia aktualizacja: 06.10.2022 15:30
Kapituła Nagrody Nobla w dziedzinie literatury 2022 zdecydowała o przyznaniu wyróżnienia francuskiej autorce Annie Ernaux "za odwagę i ostrość kliniczną, z jaką odkrywa korzenie, separacje i zbiorowe ograniczenia pamięci osobistej".
rozwiń zwiń